باغ سراب شاهرود با تخریب گسترده انسانی روبرو شده است - وبلاگ عمومی

به گزارش وبلاگ عمومی، خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر شده، باغ سراب شاهرود با تخریب گسترده انسانی روبرو شده است.

باغ سراب برای مردم شاهرود یادآور یکی از آبادترین باغات استان سمنان است؛ باغی بسیار زیبا که درختان سیب، زردآلو، گیلاس و چنارهای قطور و سر به فلک کشیده اش هرگز از خاطر مردم پاک نمی گردد؛ باغی قجری متعلق به حاکمان محلی شاهرود که سال 1401 به شماره 33802 در لیست میراث ملی ثبت شد؛ باغی که روزگاری زیباترین چشم انداز را در شاهرود داشت کم کم به خشکی گرایید و در واقع ساختمان آن هم رها شد.

خبر رسیده که گوشه دیگری از این باغ تخریب شده است. مرکز تخریب ها هم چناری چند صد ساله و ثبت میراث فرهنگی است که اصلا کسی مجوز قطع کردن آن را ندارد اما به راحتی به وسیله گروهی از حفاران به بهانه انتقال آب دچار تخریب شده است. اما ماجرا چیست؟ برای یافتن سرنخ ماجرای تخریب ها باید 15 کیلومتر از باغ سراب به سمت جنوب شاهرود سفر کنیم.

شهر رویان و روستای دیزج در جنوب شهر شاهرود قرار دارند. این منطقه مهد باغداری و کشاورزی است و در سالهای اخیر به خصوص با خشکسالی های مداوم، کوشش برای آبرسانی به باغات و مزارع این منطقه مضاعف شده است. یکی از منابع آبی شهر رویان مسیری است که از سرچشمه شاهرود به سمت رویان منتقل می گردد. این مسیر به گفته مسئولان امور قنوات، به علت فرسودگی و سالها قدمت کم کم مسدود شده و در نتیجه آب مدت طولانی تری می چرخد تا به باغات رویان برسد و شرکت مجری طرح آبرسانی به رویان تصمیم می گیرد که با نامه نگاری و رایزنی جهاد کشاورزی مسیر را لوله گذاری کند.

این شرکت اما آنطوری که مدیر عاملش می گوید همه مجوزها را دریافت نموده اما نمی دانسته که باغ سراب ثبت ملی است. در نتیجه وارد باغ شده، مسیر لوله گذاری را حفاری می نماید و وقتی به درخت چنار کهنسال باغ سراب که آن هم ثبت ملی است می رسد، ریشه ها را قطع می نماید تا لوله ها بهتر جایگذاری شوند! اقدامی که باعث می گردد تخریب گسترده ای در محل دیده گردد. بلافاصله بعد از این امر، بنیاد مستضعفان به عنوان مالک باغ ورود نموده و جلوی تخریب بیشتر را می گیرد.

مدیرکل بنیاد مستضعفان استان سمنان ضمن اشاره به اینکه قرار بود در مجموعه باغ سراب لوله گذاری برای انتقال آب صورت گیرد، گفت: شرکت قنات در اسفند 1401 بدون هیچ گونه هماهنگی با بنیاد، به باغ سراب مراجعه نموده و به نگهبان نیز نقل قول کذب ارائه نموده و سپس به حفاری مبادرت ورزیده است.

مجتبی رجبی با بیان اینکه هیچ گونه مجوز حفاری در هیچ جای این باغ از هیچ ارگان اخذ نشده و مهمتر اینکه بنیاد که مالک این باغ است نیز هیچ مجوزی را برای حفاری صادر ننموده، بیان داشت: بعد از مشاهده این شرایط و تخریب گسترده در باغ سراب شاهرود، نخستین اقدام توقف عملیات بود که این امر صورت پذیرفت.

وی با بیان اینکه بلافاصله با میراث فرهنگی شاهرود مکاتبه صورت گرفت که این کار مجوز نداشته و مسئولیت و عواقب آن با مجری طرح است، اضافه کرد: متأسفانه پاسخگویی درستی نیز از سوی پیمانکار اجرای طرح لوله گذاری صورت نگرفته و این پیمانکار نیز تنها به مسائل حاشیه ای دامن زده است.

مدیر کل بنیاد مستضعفان استان سمنان با بیان اینکه درباره تخریب ها اداره میراث فرهنگی شاهرود، اقدامات لازم را صورت داده و کار کارشناسی رسمی نیز صورت گرفته تا بتوانیم برآوری از شرایط موجود داشته باشیم، گفت: کارشناسان میراث فرهنگی نیز به غلط بودن این کار اذعان داشته و بیان نموده اند که خساراتی به باغ سراب وارد شده است.

رجبی با بیان اینکه درختان کهنسالی که از دیرباز وجود داشته باید حفظ و نگهداری گردد، گفت: یکی از پیشنهاداتی که کارشناسان میراث فرهنگی نیز ارائه نموده اند، این است که درخت در قسمتی که ریشه های آن قرار گرفته است، به شکل اولیه بازگردد و ما نیز با این موضوع موافقت نموده و امیدواریم که بتوانیم جلوی نابودی درختان را بگیریم.

محمد بسطامی، مدیر عامل شرکت قنوات رویان ضمن بیان اینکه مسیر آبی که در تاریخ ششم و دهم اسفند 1401 حفاری شده قدمت 200 ساله دارد و سابقاً نیز همین مسیر آب را به صورت مجرا برای مصرف آب کشاورزی کشاورزان شهر رویان منتقل میشد، گفت: متأسفانه این مسیر دچار چالش شده و آبی که از مسیر راهنمایی میشد، هفت ساعت زمان احتیاج داشت تا به مسیر باغات رویان برسد. لذا با جهاد کشاورزی شهرستان شاهرود مکاتباتی شد و درخواست لوله گذاری کردیم تا بتوانیم آب را بهتر عبور دهیم از سوی دیگر جهاد کشاورزی شاهرود نیز لوله رایگان را به ما دادند تا بتوانیم لوله گذاری را صورت دهیم.

بسطامی با بیان اینکه مسیر لوله گذاری یک هزار متر از ابتدای ستاد بحران شهرداری شاهرود تا انتهای باغ سراب است، بیان نمود: در حین لوله گذاری بعضی مسئولان بنیاد مستضعفان از انجام کار ممانعت شد و به مدت دو ماه آبرسانی به گندم کاران و جو کاران و باغداران رویان را با تأخیر روبرو کردند تا جایی که گندم های رویان و دیزج در حال خشک شدن بود. لذا احتیاج بود که این طرح انجام گردد.

وی با بیان اینکه حفاری در باغ سراب به هر صورت انجام شد اما بخشی از آن پای یک درخت چنار قرار داشت لذا بخشی از ریشه قدیمی درخت قطع شده است چرا که مانع آب بود و ناچار بودیم که ریشه را قطع کنیم تا بتوانیم لوله گذاری کنیم ما معتقد هستیم که قطع کردن ریشه درخت ضربه ای به این درخت نخواهد زد هر چند نشان دادن شرایط درخت شش ماه تا یک سال زمان می برد از سوی دیگر درخت با این کهنسالی و قدمت همین یک ریشه را که ندارد بالاخره از ریشه های دیگر هم می تواند آب مورد احتیاج خود را تأمین کند.

مدیر عامل شرکت قنوات رویان با بیان اینکه جلسه ای با میراث فرهنگی شاهرود برگزار گردید تا بتوانیم راه چارهی را در نظر بگیریم که آب درخت هم تأمین گردد اما متأسفانه مدیر باغ سراب یا بنیاد مستضعفان گزارش صحیح نداده اند و آنچه اتفاق افتاده را شرح نداده، بیان نمود: ابتدای اینکه ما طرح لوله گذاری را آغاز کردیم. مجوز جهاد کشاورزی و اداره برق، شهرداری شاهرود و سازمان آب زیرزمینی، اداره گاز و…را دریافت کردیم. از سوی دیگر بنیاد درخت چنار کهنسال مذکور را ثبت میراث فرهنگی نموده ما اطلاع نداشتیم که باید مجوزی هم برای درخت بگیریم.

بسطامی با بیان اینکه جلسه ای نیز با حضور مدیرکل بنیاد مستضعفان داشتیم که مسیر لوله گذاری جابجا گردد که اجازه این امر را نیز ندادند، بیان نمود: ششم اسفند آغاز بکار کردیم که روز تعطیل نبود. ما دو نقطه در انتهای باغ را حفاری کردیم و دهم اسفند نیز مرحله پایانی بود که پای چنار حفاری شده است. از طرف دیگر نظر کارشناس دادگستری نیز این است که شش ماه الی یک سال طول میکشد که اگر درخت تخریب شده باشد، نشانه های آن دیده گردد.

وی با بیان اینکه باغ سراب حداقل 300 درخت دارد که انواع درختان را دارد و حتی چند درخت چنار قدیمی دیگر هم دارد که متأسفانه در حال از بین رفتن است، بیان نمود: باغ سراب که یکی از برترین فضاهای سبز شاهرود بود و به علت عدم مدیریت و عدم هرس درختان و…در حال خشک شدن است.

حالا مسئولان دو راه چاره دارند؛ نخست اینکه درخت را همانجا بگذارند به امید این باشند که قطع آن سبب خشک شدنش نگردد و دو اینکه درخت را قطع نمایند. از سوی دیگر کارشناس رسمی دادگستری که قرار است بر روی این پرونده نظر بدهد اعلام نموده که باید شش ماه تا یک سال صبر کرد تا نتایج قطع شدن ریشه های درخت کهن سال در باغ سراب را مشاهده کرد.

محمد تقی رضوانی، کارشناس کشاورزی و منابع طبیعی پیرامون اینکه باغ سراب شاهرود با تخریب گسترده انسانی روبرو شده است، گفت که قطع ریشه قطور درختان کهنسال و حتی هوا زدگی ریشه های درختانی مانند چنار در 95 درصد موارد به خشک شدن درخت منجر می گردد و نمونه باغ سراب نیز از این قاعده مستثنی نیست.

رضوانی با بیان اینکه متأسفانه این درخت با این حجم از تخریب خشک خواهد شد، بیان نمود: درخت مانند انسان است شما نمی توانید منبع غذایی آن را قطع کنید و انتظار داشته باشید زنده بماند. از سوی دیگر قطع کردن ریشه مانند زخم روی بدن است که اگر باز ماند می تواند انواع بیماری ها و میکروب ها را وارد بدن کند. درست است که باید 10 الی 11 ماه دست کم صبر کرد تا آثار این قطع شدن ریشه را مشاهده کرد اما با چنین تخریبی به نظر می رسد که درخت خشک خواهد شد.

مرتضی نظری، رئیس میراث فرهنگی شهرستان شاهرود نیز ضمن تائید آسیب های جدی به باغ سراب خاطرنشان کرد که موضوع در دست پیگیری است و دستگاه قضائی نیز کار را به نظر کارشناس دادگستری ارجاع داده است.

تخریب ها آنطور که بنیاد مستضعفان و میراث فرهنگی می گویند گسترده است اما مهمتر از آن این است که چطور می گردد یک شرکت از راه برسد وارد باغ ثبت میراث فرهنگی ملی گردد، حفاری صورت دهد ریشه درختان را قطع کند اما کسی متوجه نگردد. این موضوع نشان می دهد که ضعف های جدی در زمینه حفظ میراث فرهنگی در شهرستان شاهرود وجود دارد؛ شهرستانی که گویا کسی اصلاً از لیست آثار ملی ثبت شده اش حتی خبری ندارد.